Devlet toplumsal varlığın birincil ürünüdür. Kişilerden ve kurumlardan ibaret bir şekilsizlik değil, kendi başına bir bütün ve maddi bir nesnedir. O yüzden bilim için dört başı mamur bir konu oluşturur. Buna karşın çağımızda devleti konu edinmiş kendi başına bir bilim dalı olmaması tuhaftır.
Oysa çağın gerekleri devletten kaçışmakla karşılanamaz. Devleti nesnel değil öznel fikirler yumağı saymakla, hatta devlet diye bir nesne olmadığını ileri sürmekle, her kültürü kendi içine kapatıp devletin genel doğasını araştırmaktan vazgeçmekle olmaz.
Devlet olgusu...